Consumentenvertrouwen in Nederland (2025)

Het consumentenvertrouwen reflecteert het vertrouwen van huishoudens in de economische situatie van Nederland en hun persoonlijke financiën. Het consumentenvertrouwen wordt bepaald door vragen over:

• De financiële situatie van het huishouden (afgelopen en komende 12 maanden).

• Het economische klimaat (afgelopen en komende 12 maanden).

• De geschiktheid van het moment voor grote aankopen.

Deze antwoorden worden samengevat in een index die varieert van -100 (extreem negatief) tot +100 (extreem positief). Een waarde van 0 betekent een gelijke verdeling tussen optimisten en pessimisten.

Hoe wordt het consumentenvertrouwen gemeten?

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meet maandelijks het consumentenvertrouwen via het Consumenten Conjunctuuronderzoek. Hierbij worden ongeveer 1500 Nederlanders van 15 jaar en ouder bevraagd. De index is een gemiddelde van vijf deelvragen, waarbij het saldo tussen positieve en negatieve antwoorden wordt berekend.

Het consumentenvertrouwen in Nederland kent opvallende schommelingen, vaak gekoppeld aan economische en maatschappelijke gebeurtenissen. 

De hoogste stand ooit (+36 in januari 2000) viel samen met de euforie rond de dotcom-hausse, waarin technologische innovaties en stijgende aandelenkoersen een golf van optimisme veroorzaakten. 

Omgekeerd bereikte het vertrouwen in september/oktober 2022 een dieptepunt van -59, gedreven door een ongekende inflatiegolf (tot 14,5% in Europa) en de energiecrisis na de Russische invasie van Oekraïne.

Tussen deze uitersten liggen belangrijke mijlpalen:

• Financiële crisis (2008-2009): Het consumentenvertrouwen kelderde naar -35, wegens faillissementen en werkloosheidsstijgingen.

• Eurocrisis (2013): Een flinke dip in het consumentenvertrouwen (-41) werd veroorzaakt door bezuinigingen en onzekerheid over de eurozone.

• Coronapandemie (2020): Het consumentenvertrouwen daalde (ondanks overheidssteun) naar -22 vanwege lockdowns en economische stagnatie.

Het langjarig gemiddelde (-10 sinds 2003) illustreert dat Nederlanders structureel voorzichtiger zijn geworden. Na het dieptepunt van 2022 volgde een gestage stijging tot -29 in december 2023, maar in 2024 stagneerde dit herstel.

Begin 2025 zette de daling door (-28 in januari en -32 in februari), waarbij vooral het oordeel over het economisch klimaat en koopbereidheid verslechterden. Opvallend is dat consumenten sinds 2023 consistent pessimistischer zijn over de economie dan over hun eigen financiën, een patroon dat wijst op brede maatschappelijke onzekerheid.

Het consumentenvertrouwen hangt nauw samen met andere economische indicatoren zoals:

• Inflatie: Hoge prijsstijgingen (zoals in 2022) verlagen het consumentenvertrouwen.

• Werkloosheid: Stijgende werkloosheid leidt tot voorzichtigheid bij uitgaven.

• Consumptie: Een laag vertrouwen vertaalt zich vaak pas na 3–4 kwartalen in lagere bestedingen. Ondanks het lage vertrouwen in 2022 steeg de consumptie met 6,6%, mede door post-corona-herstel. Dit onderstreept dat het vertrouwen een voorlopende indicator is, niet altijd direct zichtbaar in cijfers.

Hoewel het consumentenvertrouwen in 2025 boven het dieptepunt van 2022 blijft, wijst de aanhoudende daling op pessimisme over het economisch klimaat en persoonlijke financiën.

Historisch gezien voorspelt een langdurig laag consumentenvertrouwen een aankomende recessie, terwijl een stijging juist economische groei kan aandrijven. De huidige trend onderstreept de kwetsbaarheid van de Nederlandse economie, vooral in combinatie met ECB-rentebesluiten en inflatiedruk.

Het consumentenvertrouwen in Nederland lijkt in 2025 negatief te blijven. Hoewel het herstel na 2022 hoopvol was, blijft de stemming onder consumenten zorgelijk. Vooral door de combinatie van hoge inflatie, onzekerheid over ECB-rentes en geopolitieke spanningen staat het consumentenvertrouwen onder druk.