CPI cijfers voor Nederland (inflatie 2024 & eerdere jaren)

Laatste update: 31 oktober 2024

Inflatie: we konden er niet omheen de afgelopen jaren. Consumentenprijzen rezen de pan uit, met name energie en motorbrandstoffen werden veel duurder. De inflatie drukken we vaak uit aan de hand van CPI-cijfers. Raisin legt uit wat de CPI precies is, hoe hoog de inflatie in Nederland was door de jaren heen en wat de verwachte inflatie in 2024 en 2025 is.

CPI (Consumentenprijsindex) is een internationale statistiek die de gemiddelde prijs van een standaardpakket producten en diensten uitdrukt die door consumenten wordt aangeschaft. 

In Nederland houdt het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) de CPI bij en wordt er maandelijks een nieuw percentage gerapporteerd. Dit is de procentuele wijziging van de CPI in die maand ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. 

Spreken we in Nederland over ‘de inflatie’? Dan wordt vaak de procentuele wijziging van de CPI bedoeld. 

Voorbeeld: In maart 2024 publiceerde het CBS het artikel "Inflatie daalt naar 2,8% in februari". Daarmee wordt dus bedoeld dat de CPI in februari 2024 2,8% lager was dan in februari 2023.

De ECB (Europese Centrale Bank) streeft naar een gemiddelde, jaarlijkse inflatie van 2%. Lang was de inflatie lager, maar in 2022 was de inflatie torenhoog, met name door de grote prijsstijgingen van energie en motorbrandstoffen. De gevolgen van de inflatie waren ook sterk te merken bij Nederlandse huishoudens, bij wie de maandelijkse lasten flink omhoog schoten. De ECB besloot in september 2022 de rente te stapsgewijs verhogen met als doel de inflatie af te remmen. Van september 2023 tot juni 2024 stond de rente historisch hoog op 4,00%.

De renteverlagingen hadden het gewenste effect; de inflatie zwakte flink af in heel Europa. Door de lagere, huidige inflatie verlaagde de ECB de rente alweer driemaal in 2024. De ECB-depositorente staat nu op 3,25% (17 oktober 2024).

Deze tabel laat de ontwikkeling van de CPI en inflatie van 2013 t/m 2024 zien:

Bron: CBS

Elke maand publiceert het CBS de nieuwe CPI-cijfers. In onderstaande grafiek zie je de ontwikkeling van de CPI van januari 2022 t/m oktober 2024:

Bron: CBS

Onder de CPI vallen bijna alle producten en diensten die consumenten kopen. Zo geeft de CPI dus een goed beeld van hoeveel duurder het leven van een huishouden elk jaar wordt. Alle producten en diensten worden onderverdeeld in 14 categorieën en hebben allemaal een andere weging in de CPI. Hoe meer er wordt uitgegeven aan een categorie, hoe zwaarder die meetelt in de CPI.

Bron: CBS 

Belangrijk om te weten:

• Deze onderverdeling in categorieën is gebaseerd op de Classification of Individual Consumption according to Purpose (COICOP). Deze classificatie is opgesteld door de Verenigde Naties in samenwerking met statistici uit de hele wereld. Ook voor de CPI-cijfers van de Verenigde Staten wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van deze categorieën en weging.

• De weging wordt elk jaar geactualiseerd. 

• Voor elke categorie worden aparte cijfers gepubliceerd om de gemiddelde prijsontwikkeling in deze categorie weer te geven.

Vergelijken we de inflatie van Nederland met andere landen in de Europese Unie? Dan wordt de statistiek HICP (Harmonised Index of Consumer Prices) gebruikt. Het belangrijkste verschil tussen deze twee is de samenstelling van het standaardpakket producten en diensten waarop beide statistieken zijn gebaseerd. Verder kijkt de CPI naar uitgaven van Nederlanders, zowel in eigen land als in het buitenland, terwijl de HICP kijkt naar uitgaven in Nederland, door Nederlanders en buitenlanders.

De PPI (Producer Price Index) meet de verandering in prijzen die producenten ontvangen. Het is een statistiek voor inflatie op zakelijk niveau en wordt samengesteld op basis van duizenden indexen die producentenprijzen meten in allerlei industrieën en productcategorieën.

Het verschil tussen de CPI en PPI is dat de CPI de veranderingen meet in de prijs van goederen en diensten die door consumenten worden betaald, terwijl de PPI kijkt naar de veranderingen in prijs van goederen en diensten die producenten ontvangen.

De augustusraming van Het Centrale Planbureau (16 augustus 2024) bevat de meest recente voorspellingen voor de Nederlandse economie in 2024 en 2025.

• De verwachte economische groei in 2024 is 0,6% en in 2025 is de verwachte groei 1,6%.

• De koopkracht neemt toe met 2,5% in 2024 en 1,1% in 2025. Daarmee is het koopkrachtverlies als gevolg van de hoge inflatie afgenomen.

• De lagere energieprijzen en renteverhogingen van de centrale banken zijn de belangrijkste oorzaken van de lagere inflatie.

Verder veranderde de inflatie in Nederland in oktober 2024 naar 3,6%. Dat is aanzienlijk lager dan een jaar geleden, maar nog wel flink hoger dan het Europees gemiddelde in september 2024 (1,8%). Naar verwachting komt de inflatie in Nederland in 2024 uit op 3,6% en in 2025 op 3,2%.

Helaas kunnen we maar weinig doen tegen de inflatie. Prijzen stijgen nu eenmaal en we krijgen er allemaal mee te maken. Wel kun je proberen om meer rendement te maken op je spaargeld. Bijvoorbeeld door over te stappen naar een andere bank waar je een hogere rente ontvangt op je spaarrekening. Door te sparen bij een hoge inflatie tegen een hogere spaarrente, kun je er (deels) voor zorgen dat je spaargeld niet minder waard wordt.

Ook kun je kiezen voor deposito sparen. Je zet je spaargeld dan voor langere tijd vast op een depositorekening, dat kan al vanaf drie maanden. In ruil daarvoor krijg je een aantrekkelijke, vaste rente die kan oplopen tot 3,55% per jaar.