CPI cijfers voor Nederland (inflatie 2024 & eerdere jaren)
Inflatie: we konden er niet omheen de afgelopen jaren. Consumentenprijzen rezen de pan uit, met name energie en motorbrandstoffen werden veel duurder. De inflatie drukken we vaak uit aan de hand van CPI-cijfers. Raisin legt uit wat de CPI precies is, hoe hoog de inflatie in Nederland was door de jaren heen en wat de verwachte inflatie in 2024 en 2025 is.
De CPI drukt de ontwikkeling van de gemiddelde prijs van een pakket aan consumentengoederen en- diensten uit. Hier wordt vaak de inflatie mee bedoeld.
Het CBS publiceert elke maand de CPI-cijfers.
Na een inflatie van 10% in 2022, daalde de inflatie in 2023 al naar 3,8%. De verwachting is dat de inflatie in 2024 verder daalt naar 2,9% en in 2025 naar 2,2%.
Wat is CPI?
CPI (Consumentenprijsindex) is een internationale statistiek die de gemiddelde prijs van een standaardpakket producten en diensten uitdrukt die door consumenten wordt aangeschaft.
In Nederland houdt het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) de CPI bij en wordt er maandelijks een nieuw percentage gerapporteerd. Dit is de procentuele wijziging van de CPI in die maand ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar.
Spreken we in Nederland over ‘de inflatie’? Dan wordt vaak de procentuele wijziging van de CPI bedoeld.
Voorbeeld: In maart 2024 publiceerde het CBS het artikel "Inflatie daalt naar 2,8% in februari". Daarmee wordt dus bedoeld dat de CPI in februari 2024 2,8% lager was dan in februari 2024.
Inflatie in Nederland door de jaren heen
De ECB (Europese Centrale Bank) streeft naar een gemiddelde, jaarlijkse inflatie van 2%. Lang was de inflatie lager, maar in 2022 was de inflatie torenhoog, met name door de grote prijsstijgingen van energie en motorbrandstoffen. De gevolgen van de inflatie waren ook sterk te merken bij Nederlandse huishoudens, bij wie de maandelijkse lasten flink omhoog schoten. De ECB besloot in september 2022 de rente te verhogen met als doel de inflatie af te remmen.
Deze tabel laat de ontwikkeling van de CPI en inflatie van 2013 t/m 2023 zien:
Jaar | CPI (inflatie) t.o.v. jaar ervoor |
2013 | 2,5% |
2014 | 1% |
2015 | 0,6% |
2016 | 0,3% |
2017 | 1,4% |
2018 | 1,7% |
2019 | 2,6% |
2020 | 1,3% |
2021 | 2,7% |
2022 | 10% |
2023 | 3,8% |
Bron: CBS
Inflatie in Nederland per maand
Elke maand publiceert het CBS de nieuwe CPI-cijfers. Hieronder zie je de ontwikkeling van de CPI van januari 2019 t/m februari 2024. Omdat de prijsstijgingen van energie en motorbrandstoffen de laatste jaren van grote invloed zijn geweest op de CPI, drukt het CBS de inflatie uit inclusief en exclusief energie en motorbrandstoffen:
Bron: CBS
Wat valt er precies onder CPI?
Onder de CPI vallen bijna alle producten en diensten die consumenten kopen. Zo geeft de CPI dus een goed beeld van hoeveel duurder het leven van een huishouden elk jaar wordt. Alle producten en diensten worden onderverdeeld in 14 categorieën en hebben allemaal een andere weging in de CPI. Hoe meer er wordt uitgegeven aan een categorie, hoe zwaarder die meetelt in de CPI.
Categorie | Aandeel |
Huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen | 29,3% |
Voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken | 12,9% |
Diverse goederen en diensten | 10,3% |
Vervoer | 10,2% |
Recreatie en cultuur | 8,4% |
Stoffering, huishoudelijke apparaten en dagelijks onderhoud van de woning | 7,0% |
Kleding en schoenen | 5,0% |
Restaurants en hotels | 4,8% |
Alcoholhoudende dranken en tabak | 3,0% |
Communicatie | 2,6% |
Gezondheid | 2,0% |
Consumptiegebonden belastingen | 2,0% |
Consumptie in het buitenland | 1,8% |
Onderwijs | 0,7% |
Bron: CBS
Belangrijk om te weten:
Deze onderverdeling in categorieën is gebaseerd op de Classification of Individual Consumption according to Purpose (COICOP). Deze classificatie is opgesteld door de Verenigde Naties in samenwerking met statistici uit de hele wereld.
De weging wordt elk jaar geactualiseerd.
Voor elke categorie worden aparte cijfers gepubliceerd om de gemiddelde prijsontwikkeling in deze categorie weer te geven.
Verschil tussen CPI & HICP
Vergelijken we de inflatie van Nederland met andere landen in de Europese Unie? Dan wordt de statistiek HICP (Harmonised Index of Consumer Prices) gebruikt. Het belangrijkste verschil tussen deze twee is de samenstelling van het standaardpakket producten en diensten waarop beide statistieken zijn gebaseerd. Verder kijkt de CPI naar uitgaven van Nederlanders, zowel in eigen land als in het buitenland, terwijl de HICP kijkt naar uitgaven in Nederland, door Nederlanders en buitenlanders.
Verschil tussen CPI & PPI
De PPI (Producer Price Index) meet de verandering in prijzen die producenten ontvangen. Het is een statistiek voor inflatie op zakelijk niveau en wordt samengesteld op basis van duizenden indexen die producentenprijzen meten in allerlei industrieën en productcategorieën.
Het verschil tussen de CPI en PPI is dat de CPI de veranderingen meet in de prijs van goederen en diensten die door consumenten worden betaald, terwijl de PPI kijkt naar de veranderingen in prijs van goederen en diensten die producenten ontvangen.
Wanneer worden de CPI-cijfers bekend gemaakt?
Elke maand publiceert het CBS de nieuwe CPI-cijfers. Vaak worden op de laatste werkdag van de maand de inflatiecijfers van de afgelopen maand gepubliceerd aan de hand van een ‘snelle raming’. Deze voorlopige cijfers worden berekend op basis van brongegevens die nog niet volledig zijn.
In deze snelle raming maakt het CBS ook bekend wanneer de definitieve CPI-cijfers worden gepubliceerd. De afgelopen twaalf maanden was dat bijna altijd op de tweede dinsdag van een nieuwe maand.
Verwachte inflatie in Nederland in 2024 en 2025
In december 2023 publiceerde DNB (De Nederlandsche Bank) hun najaarsraming. Hierin wordt voorspeld hoe de economie en inflatie zich ontwikkelen in 2024 en 2025. Opvallende punten:
Na een krimp van de economie in 2022, groeit de Nederlandse economie lichtjes met 0,1% in 2023. De verwachte groei in 2024 is 0,3% en in 2025 is de verwachte groei 1%.
Naar verwachting daalt de inflatie verder richting het gewenste niveau van 2% per jaar.
DNB verwacht dat de inflatie in 2024 verder daalt naar 2,9% en in 2025 naar 2,2%.
De lagere energieprijzen en renteverhogingen van de centrale banken zijn de belangrijkste oorzaken van de lagere inflatie.
Opsparen tegen de inflatie
Helaas kunnen we maar weinig doen tegen de inflatie. Prijzen stijgen nu eenmaal en we krijgen er allemaal mee te maken. Wel kun je proberen om meer rendement te maken op je spaargeld. Bijvoorbeeld door over te stappen naar een andere bank waar je een hogere rente ontvangt op je spaarrekening. Door te sparen bij een hoge inflatie tegen een hogere spaarrente, kun je er (deels) voor zorgen dat je spaargeld niet minder waard wordt.
Ook kun je kiezen voor deposito sparen. Je zet je spaargeld dan voor langere tijd vast op een depositorekening, dat kan al vanaf drie maanden. In ruil daarvoor krijg je een aantrekkelijke, vaste rente die kan oplopen tot 3,65% per jaar.