CPI-cijfers voor de VS (inflatie 2024 & eerdere jaren)

CPI staat voor Consumer Price Index. De statistiek wordt internationaal gebruikt en zegt iets over hoeveel duurder het leven van een gemiddeld huishouden is geworden. Oftewel: als we het hebben over de inflatie, hebben we het eigenlijk over de CPI.

De CPI is gebaseerd op een standaardpakket van goederen en diensten waar consumenten hun geld aan besteden. Denk aan huisvesting, brandstof, voeding en kleding. De CPI drukt de procentuele stijging van dit standaardpakket uit ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. 

In de Verenigde Staten wordt de statistiek bijgehouden door het Bureau of Labor Statistics (BLS), de Amerikaanse variant van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Daar begon het BLS al mee in 1917. In de berekeningen van de CPI wordt het jaar 1983 als de index genomen. De CPI was dus ‘100’ in het jaar 1983 en de periodieke stijging van de index wordt uitgedrukt in een percentage. Dat percentage drukt dus de inflatie uit. 

Stel dat je leest:

"Consumer prices up 3.1 percent in January 2024" of "The inflation rate for the United States was 3.1% in January 2024"

Dan betekent dit dat de CPI in de VS met 3,1% gestegen is ten opzichte van januari 2023.

Elke maand publiceert het BLS de nieuwe CPI-cijfers van de Verenigde Staten.

Om de economie gezond te houden, streeft de centrale bank van de Verenigde Staten (Fed, oftewel Federal Reserve) naar een jaarlijkse inflatie van 2%. Dit is hetzelfde rentepercentage dat de ECB (Europese Centrale Bank) nastreeft.

 Jarenlang lag de inflatie in de Verenigde Staten onder de doelstelling van de 2%. Tot 2021. Toen steeg de inflatie in de Verenigde Staten (net als in veel andere landen) flink. Met name in 2022 was de inflatie hoog: 8% ten opzichte van het jaar ervoor. 

In maart 2022 besloot de Fed de rente te verhogen met als doel het afremmen van de inflatie. In 2023 zien we de inflatie dan ook afnemen, hoewel de CPI toen nog steeds ver boven het gewenste niveau van 2% lag.

Deze tabel laat de ontwikkeling van de CPI en inflatie van 2013 t/m 2023 zien:

Net als in veel andere landen, is de extreme stijging van de energieprijzen ook in de Verenigde Staten van grote invloed geweest op de CPI. Om een gedetailleerder beeld te geven van de inflatie, publiceert het BLS de CPI-cijfers ook per categorie. 

In deze grafiek laten we de totale inflatie zien voor alle categorieën samen:

De Consumer Price Index is gebaseerd op een groot aantal goederen en diensten die consumenten aanschaffen. Zo groot zelfs dat de CPI bijna alle jaarlijkse consumentenaankopen omvat.

Deze aankopen zijn onderverdeeld in 14 categorieën, elk met een eigen weging in de CPI. Omdat een huishouden bijvoorbeeld relatief meer uitgeeft aan huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen (dit is één categorie), heeft deze categorie een groter aandeel in de CPI (bijna 30%!).

De categorieën en bijbehorende weging zijn internationaal bepaald. Dat is gedaan door te kijken naar de Classification of Individual Consumption according to Purpose (COICOP). De VN heeft deze classificatie opgesteld met statistici van over de hele wereld.

De weging kan elk jaar worden herzien, als blijkt dat een huishouden relatief meer uitgeeft aan een bepaalde categorie. Dat is de afgelopen jaren bijvoorbeeld gebeurd met de eerder genoemde categorie “Huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen”. 

Wereldwijd zijn huishoudens een relatief groter deel van hun inkomen gaan besteden aan huisvesting en energie. Dat heeft met name te maken met de enorme prijsstijgingen, die hoger liggen dan prijsstijgingen bij veel andere categorieën.

In 2024 is de weging van alle categorieën in de CPI als volgt:

In de Europese Unie wordt een andere statistiek gebruikt om de inflatie van het ene EU-land te vergelijken met een ander EU-land: de HICP (Harmonised Index of Consumer Prices). Het verschil tussen de CPI en HICP zit in:

• De samenstelling van het standaardpakket (kosten gerelateerd aan huizenbezit wordt in de HICP niet meegerekend)

• Geobserveerde uitgaven (de CPI kijkt naar uitgaven van Nederlanders in eigen land en het buitenland, de HICP monitort alleen uitgaven in Nederland, door zowel Nederlanders als buitenlanders).

Als we de inflatie in de Verenigde Staten willen vergelijken met de inflatie in Nederland, is er eigenlijk geen statistiek die lijkt op de HICP. In onderstaande tabel hebben we de CPI-cijfers van de Verenigde Staten naast die van Nederland gezet.

Elke maand publiceert het Bureau of Labor Statistics (BLS) de nieuwe CPI-cijfers van de Verenigde Staten. Op de homepage kondigt het BLS aan wanneer je de nieuwe CPI-cijfers kan verwachten. Vaak is dat in de tweede week van een nieuwe maand, dan wordt de inflatie van de maand ervoor bekendgemaakt.

Dit zijn de data waarop de BLS de nieuwe CPI-cijfers publiceert in 2024:

Het BLS publiceert de CPI-cijfers van de Verenigde Staten om 08.30u Eastern Time op de website van het BLS. Dat is nu 14.30u Nederlandse tijd.

Het Centrum voor Microeconimsche Data van de Federal Reserve Bank in New York publiceerde in augustus 2024 de enquêteresultaten van consumentenverwachtingen. Deze enquête werd in juli 2024 werd uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de inflatieverwachtingen stabiel blijven op de korte- en langetermijn maar dat de inflatie op middellange termijn lager uitvalt dan eerder verwacht.

De verwachting is dat de inflatie in 2024 uitkomt tussen de 2,8% en 3,0% en dat de inflatie de komende drie jaar, tot 2027 daalt tot 2,3%. Morningstar verwacht een gemiddelde inflatie van 2,4% in 2024 en 1,8% in 2025 tot 2028.

In september 2024 kwam de inflatie in de VS uit op 2,4%. Daarmee komt de inflatie al bijna in de buurt van de gewenste 2% van de Fed. Recentelijk (7 november 2024) heeft de Fed de rente dan ook verlaagd met 25 basispunten naar 4,50% - 4,75%. Factoren die van invloed zijn op de inflatie in de Verenigde Staten zijn:

• Geopolitieke factoren: zoals de oorlog tussen Israël en Hamas, de aanvallen op de Rode Zee en de handelsspanningen tussen de Verenigde Staten en China. 

• Weerfactoren: de Verenigde Staten krijgen regelmatig te maken met extreme weergebeurtenissen zoals orkanen. Die kunnen ervoor zorgen dat oogsten mislukken, waardoor de prijzen voor voedsel flink aangewakkerd worden.

• Monetair beleid van de Fed: de Fed verlaagde de rentes de afgelopen maanden, nadat deze talloze maanden op rij was gestegen. Als de rentes verder worden verlaagd door de Fed, wordt lenen aantrekkelijker. Dat heeft een stimulerend effect op de economie en de vraag naar goederen, waardoor prijzen kunnen stijgen. 

• Beleid van Donald Trump: nu Donald Trump recentelijk herkozen is als president, is de ontwikkeling van de inflatie afhankelijk van zijn beleid. Zo is Trump van plan fors hogere importtarieven te hanteren, wat de inflatie in de Verenigde Staten mogelijk weer aanwakkert.

Hoewel de inflatie in 2024 en 2025 ook in Nederland naar verwachting daalt, blijft ons geld minder waard worden als we er niets mee doen. Zo is de spaarrente bij veel Nederlandse banken op dit moment niet hoger dan 1,6% tot 1,7%, terwijl de verwachte inflatie dit jaar nog boven de 2% ligt. 

Door te sparen bij andere banken in de EU met hogere spaarrentes, krijg je meer rendement op je spaargeld en kun je de inflatie deels verslaan. 

Ook kun je je geld voor langere tijd vastzetten op een depositorekening bij een bank in de EU. In ruil voor een aantrekkelijke, vaste rente (tot wel 3,55% per jaar, zet je je geld hier voor langere tijd vast. Dat kan al vanaf drie maanden.