Hoe werkt de 50/30/20-regel?

De 50/30/20-regel is een budgetteringsmethode waarbij je je netto-inkomen in percentages verdeelt over drie categorieën: 

1. Vaste lasten (50%)

2. Persoonlijke keuzes (30%)

3. Sparen, investeren en aflossen (20%) 

De methode is bedacht door Elizabeth Warren en haar dochter Amelia Warren Tyagi, auteurs van het boek “All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan”. Elizabeth was professor aan de Universiteit van Harvard en is nu politica voor de Democratische partij in de VS. 

Met deze budgetteringsmethode inspireren Elizabeth en haar dochter huishoudens om financieel gezond te worden en te blijven. Met de 50/30/20-regel zorg je ervoor dat je je vaste lasten kunt betalen, er genoeg geld overblijft voor leuke dingen én dat er ook wordt gedacht aan een spaarpotje en/of beleggingsportefeuille voor later. 

Ben je nu bijvoorbeeld meer dan 50% van je inkomen kwijt aan vaste lasten? Of geef je meer dan 30% van je inkomen uit aan leuke dingen en kom je niet meer aan sparen toe? Dan is het tijd om eerlijk te zijn tegen jezelf, want nu leef je eigenlijk boven je stand.

Het grootste gedeelte van je netto-inkomen, zo’n 50%, is volgens de 50/30/20-regel bedoeld voor vaste lasten. Dit zijn je primaire levensbehoeften: uitgaven die toch wel noodzakelijk zijn om te kunnen leven. Daaronder vallen bijvoorbeeld:

• Hypotheek of huur

• Gas, water en licht

• Boodschappen

• (Gemeentelijke) belastingen

• Auto en brandstof

• Openbaar vervoer

• Verzekeringen

Geef je nu meer dan 50% uit aan vaste lasten? Dan woon je misschien wel in een te duur huis, geef je te veel geld uit aan boodschappen of is het toch tijd om die tweede auto de deur uit te doen. Het betekent vooral dat er weinig geld overblijft voor leuke dingen en ontneemt je een fijn spaarpotje voor later.

In deze categorie vallen de niet-noodzakelijke uitgaven. Oftewel: uitgaven die je leven een stuk leuker maken, maar niet per se tot je vaste, primaire lasten behoren. Denk bijvoorbeeld aan:

• Vakanties

• Uitstapjes en uit eten gaan

• Kleding

• Persoonlijke verzorging

• Cadeaus

• (Sport)abonnementen

• Hobby’s

De categorie ‘Persoonlijke keuzes’ is vaak dé categorie waar er bij de meeste mensen gemakkelijk te besparen valt. Denk hierbij aan abonnementen die je eigenlijk helemaal niet gebruikt, honderden euro’s per maand aan kleding en dure vakanties… dat kan misschien best wat goedkoper!

Waar de eerste twee uitgavencategorieën van de 50/30/20-regel vooral op het hier en nu zijn gericht, is de laatste categorie gericht op later. 20% van je inkomen zou bedoeld moeten zijn voor het opbouwen van vermogen en voor het aflossen van schulden. Denk bijvoorbeeld aan:

• Spaargeld waar je direct bij kan (op een vrij opneembare spaarrekening)

• Spaargeld dat je voor langere tijd vastzet tegen een hogere rente (op een depositorekening)

• Investeren in aandelen, ETF’s, vastgoed of andere beleggingsproducten

• Versneld aflossen op je hypotheek

• Je studieschuld aflossen

1. Breng je maandelijkse netto-inkomsten in kaart, bijvoorbeeld in een Excel-bestand of gewoon met pen en papier.
2. Bereken de doelbedragen bij elke categorie: 50% van je netto-inkomen voor vaste lasten, 30% van je inkomen voor variabele, persoonlijke lasten en 20% van je inkomen voor sparen, investeren en schulden aflossen. 
3. Pak je bankapp erbij en ga alle transacties langs van de afgelopen maand. Om echt een goed beeld te krijgen, pak je idealiter het gemiddelde van de afgelopen 3 maanden. Ken elke transactie aan één van de drie categorieën van de 50/30/20-regel toe.
4. Vergelijk de doelbedragen met de daadwerkelijke bedragen die je hebt uitgegeven aan elke categorie. Breng in kaart aan welke categorieën je volgens deze methode te veel of te weinig uitgeeft.Pas de slimme (be)spaartips van Raisin toe om elke categorie naar het gewenste percentage te krijgen. Daarover later meer in dit artikel!

Jeff en Ilse hebben een gezamenlijk netto-inkomen van € 4000 per maand. Hun uitgaven per categorie van de 50/30/20-methode zijn als volgt:

Volgens de 50/30/20-regel geven Jeff en Ilse veel te veel geld uit aan vaste lasten (75% terwijl 50% wenselijk is). Misschien kunnen Jeff en Ilse wel met één auto minder, kunnen ze besparen op boodschappen of hun verzekeringen oversluiten bij een goedkopere verzekeraar. 

Aan persoonlijke keuzes geven ze bijna 20% van hun inkomen uit. Als ze besparen op hun vaste lasten, blijft er meer geld over voor leuke dingen én kunnen ze ook meer sparen en beleggen.

Met huizenprijzen die in het tweede kwartaal van 2024 13,6% hoger liggen dan in het tweede kwartaal van 2023* en boodschappen die nog steeds aanzienlijk duurder zijn dan een jaar of twee geleden, rijst natuurlijk de vraag: hoe realistisch is de 50/30/20-regel nog in 2024? 

Een woning van € 468.000, de mediane aankoopprijs van een woning in het tweede kwartaal van 2024*, brengt met de huidige hypotheekrente hypotheeklasten van ongeveer € 2200 bruto per maand met zich mee. Tel daar je kosten voor gas, water en licht, boodschappen, een auto, rekeningen en belastingen bij op en de kans is groot dat je vaste lasten al snel meer dan 50% van je netto-inkomen bedragen.

Dit zijn echter geen nieuwe ontwikkelingen. De laatste jaren zijn Nederlandse huishoudens relatief steeds meer kwijt aan vaste lasten. In 2019 maakte het Nibud zich al zorgen over huishoudens met een modaal inkomen en gemiddelde huur, die al meer dan 55% van hun netto inkomen aan vaste lasten kwijt waren.

Idealiter zou een huishouden ook volgens het Nibud niet meer dan de helft van het inkomen kwijt moeten zijn aan de vaste lasten. In 2009 lag het percentage gemiddeld 5 procent lager dan in 2019. En dat verschil is de laatste vijf jaar alleen maar groter geworden.

De 50/30/20-regel wordt mogelijk dus steeds minder realistisch, maar blijft voor velen wel een belangrijk streven. Misschien betekent het toch dat we moeten leren om water bij de wijn te doen. Niet als starter direct die 2-onder-1-kap willen kopen, maar genoegen nemen met een prima appartement met lagere woonlasten. Zo blijft er voldoende geld over voor leuke (!) persoonlijke keuzes en een mooi spaarpotje voor later.

Naast de 50/30/20-regel zijn er nog veel meer budgetteringsmethodes die je kunnen helpen om grip te krijgen op je financiën. Bijvoorbeeld:

• Potjes/enveloppenmethode: Dit is een eeuwenoude budgetteringsmethode! Je bepaalt je budget voor elke categorie, bijvoorbeeld voor leuke dingen, boodschappen en nutsvoorzieningen. Voor elke categorie maak je een potje (dat kan digitaal of fysiek) waar je geld in stopt. Is het geld uit dit potje op? Dan is het ook echt op en kun je dus niet meer geld uitgeven aan boodschappen.

• “Pay yourself first”-methode: een methode die de prioriteit geeft aan sparen en beleggen. Als je je inkomen op je rekening krijgt, maak je eerst het vooraf bepaalde bedrag over naar je spaarrekening(en) en/of beleggingsrekening(en). Zo weet je zeker dat je bouwt aan een vermogen voor later, voordat het weer het einde van de maand is en je geld al op is.

Ontdek je dat je op dit moment meer uitgeeft aan je vaste lasten of persoonlijke keuzes dan de 50/30/20-methode (of een andere budgetteringmethode die je interessant lijkt) voorschrijft? En zou je wel wat meer geld over willen houden om te sparen of voor de leuke dingen in het leven, zoals vakantie of een nieuwe garderobe? Dan is het dus zaak om te besparen. Raisin deelt handige bespaartips:

• Nederlanders gaven in 2022 ongeveer 23% van hun inkomen uit aan huisvesting. Dat is hoger dan het Europese gemiddelde (20%) (bron: CBS). Als je ook meer dan 20% van je inkomen uitgeeft aan je woning, dan is dit hét moment om kritisch naar je woonsituatie te kijken. Als het erop lijkt dat het betalen van je hoge hypotheek of huur echt onhoudbaar wordt, dan is het misschien toch slim om een verhuizing te overwegen.

• Neem je verzekeringen eens onder de loep. Doe dat bijvoorbeeld in december: de maand waarin je kunt overstappen op een andere zorgverzekering. Vergelijk zorgverzekeraars met elkaar en kijk waar je in het nieuwe jaar het voordeligst uit bent. En als je toch bezig bent, kijk dan ook direct naar je autoverzekering, inboedelverzekering, reisverzekering en andere verzekeringen. Bonustip: door meerdere verzekeringen bij één verzekeraar af te nemen, profiteer je vaak van bundelkorting.

• Kijk hoe je kunt besparen op boodschappen. Lastig, nu de boodschappen veel duurder zijn geworden door de hoge inflatie, maar het is zeker niet onmogelijk. Een paar snelle tips: maak een weekplanning, ga nooit zonder boodschappenlijstje de supermarkt in, let op aanbiedingen, eet groenten uit het seizoen, kies eens vaker voor een B-merk of huismerk, en: ga niet met trek de supermarkt in… dat voorkomt een hoop impulsaankopen!

Pak het rekeningoverzicht van je bankapp erbij, ga elke periodieke uitgave in deze categorie langs en vraag je af: kan ik deze uitgave opzeggen, aanpassen of overstappen? 

• Is het echt nodig om vijf streamingabonnementen te hebben? Of kunnen er wel een paar opgezegd worden? Ook een handige tip: combineer streamingabonnementen met andere personen uit je huishouden voor korting.

• Gebruik je je sportschoolabonnement nog of kun je je maandelijkse abonnement bijvoorbeeld oversluiten naar een jaarabonnement om goedkoper uit te zijn? Of kun je zelfs overstappen naar een andere sportschool waar je goedkoper uit bent?

• Als je vindt dat je iets te veel geld uitgeeft aan kleding: stel een no buy month in waarin je helemaal geen kleding koopt. Of probeer wat vaker tweedehands kleding te kopen: beter voor je portemonnee én het milieu!

Door te besparen op je vaste lasten en variabele lasten, blijft er ook meer geld over om te sparen, te beleggen of af te lossen. Volgens de 50/30/20-regel zou je dus 20% van je netto-inkomen moeten overhouden voor deze categorie.

Zo bouw je een fijn vermogen op voor later, bijvoorbeeld om over een paar jaar de studie van je kind te bekostigen, een wereldreis te maken of door te sparen voor je pensioen. Een paar tips om hier nog slimmer mee om te gaan:

• Bepaal de hoogte van je spaarbuffer. Hoeveel geld heb je in jouw situatie nodig om altijd achter de hand te hebben, bijvoorbeeld wanneer je auto of wasmachine stuk gaat? Het Nibud heeft richtlijnen opgesteld voor een passende spaarbuffer voor verschillende (woon)situaties.

• Bedenk spaardoelen. Maak voor elk spaardoel een apart spaarpotje aan in je bankapp, dat kan tegenwoordig (gratis!) bij veel banken. Stel het doelbedrag en de doeldatum in en bereken hoeveel geld je dan elke maand moet sparen in dit potje om het bedrag op tijd bij elkaar gespaard te hebben. Door een concreet spaardoel te hebben (bijvoorbeeld voor iets leuks zoals een mooie reis, een nieuwe auto of nieuwe meubels) pak je sparen gestructureerder aan, wordt het ineens een stuk concreter en word je ongetwijfeld gemotiveerder dan wanneer je ‘gewoon’ spaart voor later.

• Stap over naar een bank waar je hogere spaarrentes krijgt. De spaarrente is de afgelopen periode flink gestegen. Ook bij de Nederlandse grootbanken, waar nog steeds de meeste Nederlanders hun spaargeld hebben gestald, maar lang niet zo hard als bij banken in het buitenland.Via één account bij Raisin kun je sparen bij meer dan 40 banken in het buitenland. Daar profiteer je van rentes tot wel 3,55% per jaar.Alle partnerbanken van Raisin vallen onder het wettelijk depositogarantiestelsel van het land waarin de bank gevestigd is. Dat betekent dat je spaargeld tot € 100.000 per rekeninghouder per bankregistratie beschermd is, mocht de bank onverhoopt failliet gaan.

• Zet spaargeld voor langere tijd op een depositorekening tegen hogere rentes. Naast een vrij opneembare spaarrekening, waar je je geld op elk gewenst moment van af kan halen, kun je je geld bij Raisin ook voor langere tijd vastzetten op een depositorekening. Bijvoorbeeld voor 3 maanden, 6 maanden of 12 maanden, maar ook voor 1 jaar, 5 jaar of zelfs 10 jaar. De rente staat vast gedurende de looptijd. Je weet dus precies hoeveel rente je aan het einde van de looptijd ontvangt. De rente ligt hier doorgaans hoger dan op een normale spaarrekening en is dus een aantrekkelijke optie als je een deel van je spaargeld voor langere tijd kan missen.

• Verdiep je in beleggen. Volg bijvoorbeeld ons stappenplan om te beginnen met beleggen en verdiep je in de risico’s van beleggen, zodat je goed weet waar je aan begint.

• Ben je benieuwd of het slimmer is om te sparen of te beleggen? Of een combinatie van beide? Lees ons artikel hierover!

• Ontdek of het slim is om versneld af te lossen op je hypotheek. Dat is afhankelijk van je huidige situatie, eventuele verhuisplannen en hoe de hypotheekrente zich verhoudt tot de spaarrente. In ons artikel“Sparen of hypotheek aflossen” ontdek je welke optie voor jou het meest aantrekkelijk is.

*Bron: Hittegolf op de huizenmarkt, 4 juli 2024, NVM.nl