Dividendlekkage: hoe je rendement verdwijnt

In de meeste landen, waaronder Nederland, wordt standaard belasting ingehouden over dividenduitkeringen. Deze zogenaamde bronbelasting kun je in beginsel verrekenen met enige belasting die je betaalt in Box 3. Toch betaal je in sommige landen meer dividendbelasting – zo bedraagt de standaard dividendbelasting in de VS voor buitenlanders bijvoorbeeld 30%.

Problemen ontstaan bijvoorbeeld bij ETF-fondsen met een wereldwijd portefeuille. In dit geval kan het ingewikkeld zijn om de verrekende dividendbelasting aan de bron ook terug te krijgen in Nederland. Of mogelijk betaal je dubbele belasting over dividenden. Hieronder leggen we uit hoe dat zit.

Als je meer belasting betaalt over dividend dan je eigenlijk zou moeten betalen, spreken we van een dividendlek. Het gaat hier om een belastingprobleem; het is dus niet zo dat je dividend misloopt.

Een dividendlek is vervelend, omdat de bronbelasting op dividend in het buitenland hoog kan zijn of omdat je dubbele dividendbelasting betaalt. Bij fondsen die gericht zijn op het behalen van een hoog dividend, kan een dividendlek het rendement al snel met 10 tot 20 procent drukken.

Sterker nog: in een goed onderzoek over dit onderwerp wordt dividendlekkage zelfs aangevoerd als een even belangrijke factor in het onderperformen van Europese trackers ten opzichte van de getrackte index als de fondsbeheerkosten. Dividendlekkage kan dus een echt probleem zijn in een beleggingsportfolio.

Een dividendlek ontstaat zodra een belastingplichtige – in dit geval jij – teveel belasting betaalt op dividenden. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld omdat je vergeet je belastingaangifte te doen en zo de betaalde dividendbelasting aan de bron niet verrekent met de verschuldigde vermogensrendementsheffing in Box 3.

Meestal is het echter zo dat een dividendlek ontstaat omdat een indexfonds belegt in aandelen uit verschillende landen, die allemaal een ander belastingstelsel met andere tarieven hebben. Een andere oorzaak ligt in de aanvullende belasting op dividenduitkeringen vanuit een fonds.

Deze twee scenario’s lichten we hieronder nog even toe:

In het eerste scenario betaal je teveel dividendbelasting omdat het fonds zelf te maken krijgt met ingehouden bronbelasting en deze niet verrekent. Als een fonds bijvoorbeeld een groot aantal aandelen uit een land met een hogere bronbelasting aanhoudt, dan normaal gesproken verrekend zou worden in het land waar het fonds gevestigd is, moet dit verrekend worden.

Het is maar de vraag of bij passieve trackers al het teveel betaalde belasting teruggevorderd gaat worden. Dit is namelijk een zeer arbeidsintensief proces. Omdat het fonds niet evenveel dividend ontvangt als aangenomen wordt, ontstaat zo ook een tracking-error. De waardeontwikkeling van het fonds kan de waardeontwikkeling van de index niet bijhouden.

Een vaak nog vervelender scenario hangt samen met dubbele dividendbelasting. Als je een fonds aanhoudt dan betaal je in principe al bronbelasting over de dividenduitkeringen die binnen het fonds gemaakt worden. Maar als het fonds zelf uitkerend is (en niet herbeleggend), dan krijg je ook nog eens dividenden uitgekeerd vanuit het fonds zelf.

Je betaalt over deze dividenduitkeringen ook nog eens belasting. Als het fonds niet gevestigd is in Nederland, kan het ingewikkeld worden om de belasting te verrekenen. En het maximale verrekentarief bedraagt 15%, dus moet je er ook voor zorgen dat je niet meer betaalt dan dit.

In beginsel zou je overigens ook de betaalde bronbelasting in het buitenland moeten kunnen verrekenen met de bronbelasting die al in een ander land ingehouden werd; dit is vaak onbegonnen werk.

Welke ETF’s kun je nu concreet afsluiten om dividendlekkage te voorkomen? Allereerst helpt het om een herbeleggende ETF te kiezen, zoals bijvoorbeeld:

• iShares Core S&P 500 UCITS ETF USD (Acc)

• iShares Core MSCI World UCITS ETF USD (Acc)

In de namen van deze fondsen staat ‘Acc.’. Dit betekent accumulerend, oftewel herbeleggend, en dus dat jij geen dividenden ontvangt. Zo voorkom je dus dividendbelasting door het niet volledig terugvragen van verrekende dividendbelasting.

Maar het blijft de vraag of iShares echt alle dividendbelasting uit Amerika terughaalt. Wil je helemaal zeker weten dat je nul dividendlek hebt? Dan kies je een volledig Nederlands fonds met de status van een fiscale beleggingsinstelling (fbi).

Dit zijn bijvoorbeeld de fondsen van VanEck. Als dit fonds vervolgens ook nog eens uitsluitend in Nederlandse aandelen investeert, zoals een AEX-tracker, dan heb je een fonds zonder enig dividendlek:

• VanEck AEX UCITS ETF

Je bent waarschijnlijk geen expert in het analyseren van fondsen en hoe grondig deze een teveel aan dividendbelasting terugvragen. Dat hoef je ook niet te zijn. Je kunt in ieder geval rekening houden met de volgende vier tips om een dividendlek te voorkomen:

1: Kies een herbeleggend fonds

De makkelijkste manier om geen dividendbelasting te betalen? Geen dividenden uitgekeerd krijgen! Als je een herbeleggend fonds kiest, worden de uitgekeerde dividenden weer direct in het fonds geïnvesteerd. Er is een grote keuze uit herbeleggende fondsen beschikbaar. Zo krijg je in ieder geval niet met directe dubbele belasting te maken.

2: Doe je belastingaangifte

Dividendbelasting kun je alleen terugvragen als je ook daadwerkelijk belastingaangifte doet. Anders dan je misschien denkt, vindt de verrekening plaats in Box 1. Zo hoef je dus geen vermogensrendementsheffing verschuldigd te zijn om überhaupt te kunnen profiteren. Je kunt het met je inkomen uit werk en woning verrekenen.

3: Kies een fonds in Nederland

Als je een fonds dat in Nederland gevestigd is kiest, weet je in ieder geval zeker dat je op je dividenduitkeringen het standaardtarief van 15% betaalt. Dit kun je vervolgens direct verrekenen met je belastingaangifte. Het enige mogelijke lek kan dan nog op het fondsniveau optreden.

4: Heb je een Amerikaans fonds? Denk aan het W-8BEN-formulier

Wil je vermijden dat je het hoge Amerikaanse bronbelastingtarief van 30% betaalt over je Amerikaanse fonds? Dan moet je als particulier het W-8BEN-formulier invullen. Dankzij een verdrag tussen Nederland en de VS kan het dividendtarief dan verlaagd worden naar 15%.