Wat is rente?

De spaarrente is de opbrengst die je op je spaarproduct krijgt. De spaarrente kan variabel zijn, zoals bij vrij opneembaar sparen, of vast staan voor de gehele looptijd zoals bij deposito sparen. Een vaste rente is doorgaans hoger dan een variabele spaarrente.

Als we het hebben over spaarrente, dan wordt vaak de rente bedoeld die banken koppelen aan een spaarproduct en dus de rente die je daadwerkelijk ontvangt. Dit wordt ook wel de nominale rente genoemd. Toch worden in praktijk ook andere begrippen gebruikt rondom spaarrente.

Effectieve rente

Bijvoorbeeld de effectieve rente, die ook het rente-op-rente-effect meeneemt.

Als je 5 jaar lang elk jaar 3,31% rente krijgt, dan is de effectieve rente dus eigenlijk hoger.

Reële rente

De reële rente houdt ook rekening met de inflatie, die de laatste jaren natuurlijk erg hoog was. Doordat de inflatie zo hoog was, wordt je geld (en dus ook je spaargeld) minder waard.

Stel dat de nominale rente 3,5% is, maar de inflatie over een bepaalde periode 5% was, dan is de reële rente dus -1,5% oftewel een negatieve rente. 

Nu de inflatie weer daalt en de nominale rente stabiel en redelijk hoog blijft, is de verwachting dat de reële rente stijgt in 2024.

De spaarrente en hypotheekrente zijn indirect met elkaar verbonden. Banken lenen spaargeld uit als hypotheken (zo verdienen banken onder andere geld) maar houden ook buffers aan om risico's af te dekken.

Wanneer de ECB de rente verhoogt, stijgen zowel de spaarrentes als de kapitaalmarktrentes. Dit maakt sparen aantrekkelijker, maar lenen duurder. Banken verhogen dan hun hypotheekrentes om hun winstmarge te behouden.

Het omgekeerde gebeurt bij een rentedaling: spaarrentes dalen sneller dan hypotheekrentes omdat banken minder snel hogere kosten willen doorberekenen aan spaarders. Deze dynamiek verklaart waarom spaarders vaak minder profiteren van rentestijgingen dan huizenkopers worden belast door hogere hypotheeklasten.

De huidige spaarrente wordt door de volgende factoren bepaald:

1. De marktrente: de rente waartegen financiële instellingen zelf geld lenen op de kapitaalmarkt. Dit kunnen bijvoorbeeld staatsobligaties zijn die 10 jaar lopen.

2. De geldmarktrente: deze wordt bepaald door de Europese Centrale Bank (ECB). Stijgt de geldmarktrente? Dan zie je vaak dat spaarrentes bij banken ook meestijgen. De spaarrentes bij buitenlandse banken in Europa stegen meer mee met de verhoogde ECB-rente, dan in Nederland. De hoogste rente in Europa via Raisin is nu 3,40% per jaar. Hoe vaak de uitbetaling van de rente plaatsvindt, verschilt per bank. Dat is soms per maand en soms per kwartaal.

3. Concurrentie: natuurlijk speelt ook de concurrentie op de spaarrekeningmarkt mee. Nederlandse banken hebben hun spaarrentes in 2022 voor het eerst verhoogd, maar de rentes van Nederlandse grootbanken blijven nog steeds flink achter op banken in andere EU-landen. Daarom is Raisin dan ook zo interessant voor de Nederlandse spaarder, omdat je rechtstreekse toegang krijgt tot Europese spaarmarkten waar de actuele spaarrente wel hoog ligt. Banken rekenen overigens vaak hun kosten voor beheer, online bankieren en administratie door via de spaarrente. Sparen via Raisin is geheel kosteloos.

4. Leningen: Tot slot bepalen ook leningen die de banken uitschrijven de actuele spaarrente die ze bieden. Stel dat er tijdens een lange periode meer spaargeld binnenkomt bij een bank dan ze kan uitlenen, dan is er een groot spaartegoed bij de bank. Zo levert het spaargeld haar niets op en is het evenwicht tussen sparen en lenen verstoord. Dit kan voor banken een indicator zijn om de actuele spaarrente te verlagen.

Wanneer betaal je negatieve spaarrente?

In 2021 en 2022 was de spaarrente vanaf sommige spaarbedragen negatief. Een negatieve rente betekent dat spaarders met een hoog bedrag aan spaargeld moeten betalen om hun spaargeld bij de bank te stallen. Dat had alles te maken met het ECB-rentebeleid. De rente die banken krijgen om hun geld te stallen bij de ECB, was ook negatief. En dus was het voor banken niet langer aantrekkelijk om spaargeld aan te trekken en berekenden ze deze negatieve rente door aan spaarders met veel spaargeld.

De basisrente betekent in dit geval het opbrengstbedrag waar je sowieso recht op hebt aan het einde van de rit. Doorgaans wordt deze basisrente bepaald op jaarbasis. De basisrente wordt dan ook sterk beïnvloed door het financiële beleid dat de Europese Centrale Bank voert. Maar daarnaast ook door een rentestandaard die financiële instellingen raadplegen.

Euribor, het tarief dat banken gebruiken als ze aan elkaar geld uitlenen, is een dergelijke standaard. In veel gevallen kan de bank de basisrente dan ook op elk moment aanpassen. Als je bijvoorbeeld een jaar lang € 10.000 aan de bank toevertrouwt tegen een rentetarief van 1,5%, dan beloont de bank je op het einde van deze termijn met € 150.

Bij Raisin profiteer van je de hoogste spaarrentes in de EU tot 2,31% per jaar op vrij opneembare spaarrekeningen tot wel 3,40% per jaar op deposito's. Open nu gratis jouw Raisin account en profiteer van een hogere spaarrente.