Indexering van pensioenen

De letterlijke betekenis van het woord 'indexatie' is het aanpassen van een bedrag aan een bepaalde index. De onderliggende index voor inflatie is in Nederland bijvoorbeeld de CPI (nationale Consumentenprijsindex). Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekijkt iedere maand hoeveel Nederlanders gemiddeld kwijt zijn aan de hand van een representatief pakket aan producten en diensten en drukt dit uit als prijsindexcijfer.

In dit mandje zijn uitgaven zoals boodschappen, andere consumptiegoederen, huur en collegegeld opgenomen. Stijgen de prijzen hiervan? Dan spreken we in Nederland van inflatie. Pensioenuitkeringen worden (deels) aangepast aan de inflatie. Dit wordt inflatiecorrectie genoemd.

Inflatie is niet per se iets slechts. Om de economie gezond te houden, is het goed dat prijzen stijgen. De Europese Centrale Bank streeft dan ook naar een jaarlijkse inflatie van 2%. Is de inflatie extreem hoog, zoals bijvoorbeeld in 2022 en 2023 het geval was? Dan kan de ECB de rentes naar beneden bijstellen om de economie te stimuleren.

Hieronder zie je een overzicht van de jaarlijkse inflatiecijfers in Nederland van de afgelopen jaren, die dus ook worden gevolgd. bij de indexaanpassing van pensioenen:

Om geen koopkracht te verliezen, moeten pensioenen dus idealiter geïndexeerd worden conform de jaarlijkse inflatie. Dat betekent dat pensioenen in 2024 3,2% hoger moesten liggen dan in 2023. De afgelopen jaren zijn pensioenen ook met terugwerkende kracht geïndexeerd.

Wanneer worden pensioenen geïndexeerd?

Pensioenen worden geïndexeerd wanneer de financiële positie van het pensioenfonds dit toelaat. In het huidige pensioenstelsel mogen pensioenfondsen indexeren als hun beleidsdekkingsgraad minimaal 105% is (onder bepaalde voorwaarden). Indexatie gebeurt meestal jaarlijks, afhankelijk van de financiële positie van het pensioenfonds. De beslissing om te indexeren wordt genomen door het bestuur van het pensioenfonds, dat de belangen van alle deelnemers moet afwegen.

Het basispensioen van de AOW wordt geïndexeerd. Deze indexering van het basispensioen wordt twee keer per jaar doorgevoerd: op 1 januari en 1 juli van elk jaar. De volgende verhoging van pensioenen wordt dus verwacht op 1 juli 2025. De indexering van de AOW is niet direct gebaseerd op inflatiecijfers. De AOW is namelijk gekoppeld aan het minimumloon. Als het minimumloon stijgt, stijgt de AOW eveneens.

De algemene leidraad is dat de AOW voor alleenstaanden 70% van het minimumloon bedraagt. Samenwonende koppels en fiscale koppels ontvangen samen 100% van het minimumloon. De indexering van de AOW is maatwerk. Soms stijgt de AOW sneller, en soms minder snel.

Pensioenfondsen zullen aan de hand van de inflatiecijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) proberen om hun pensioenuitkeringen aan te passen. Soms kiezen pensioenfondsen ook voor een andere index om hun indexering vast te stellen. Bijvoorbeeld op basis van de gemiddelde stijging van de lonen. In Nederland in het algemeen, of in een specifieke branche.

Niet ieder pensioenfonds indexeert de pensioenuitkeringen van iedereen. Soms worden pensioenen bijvoorbeeld niet geïndexeerd voor oud-werknemers. In je pensioenoverzicht, kun je nalezen of het pensioenfonds in principe probeert om jouw pensioen te indexeren.

Of een pensioenfonds überhaupt kan indexeren, is afhankelijk van de dekkingsgraad. De dekkingsgraad is de verhouding tussen het vermogen van het pensioen en de onderliggende verplichtingen. Heeft een pensioenfonds bijvoorbeeld een vermogen van 105 miljard, maar 100 miljard aan beloofde uitkeringen daartegenover staan? Dan is de dekkingsgraad 105%.

Deze 105% werd altijd gezien als een heilige graal in het Nederlandse pensioenstelsel. Veel pensioenfondsen slagen er echter niet in, om dit niveau te bereiken. Dan kunnen fondsen niet indexeren, of moeten ze zelfs korten. Wat dit voor invloed heeft op jouw pensioen, lees je een stukje verder op deze pagina.

Waarom is het corrigeren van pensioenen voor inflatie zo belangrijk? De onderstaande tabel laat zien wat er gebeurt met de waardeontwikkeling van pensioenen als een bepaald bedrag niet geïndexeerd wordt.

Heb je bijvoorbeeld een lijfrente afgesloten zonder indexatie? Houd er dan rekening mee dat het bedrag dat maandelijks uitgekeerd gaat worden, een stuk minder waard kan zijn zodra je de AOW-leeftijd bereikt.

Wil je meer weten over pensioen, inflatie en het berekenen van hoeveel pensioen je nodig hebt? Lees dan meer over hoeveel pensioen je nodig gaat hebben.

Ieder pensioenfonds bepaalt jaarlijks of pensioenen geïndexeerd kunnen worden. Over het algemeen valt op dat pensioenfondsen moeite hebben met het indexeren van de pensioenen. Onder andere door de lage rentes. Daardoor daalt het rendement dat de pensioenfondsen kunnen behalen. Eventuele hoge inflatie helpt daar niet bij.

De drie grote pensioenfondsen ABP, PFZW en BpfBOUW hebben verschillende beslissingen genomen over de indexatie van pensioenen voor 2025. Hier volgt een overzicht van hun indexatieplannen:

1. Indexatie ABP

Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), het grootste pensioenfonds van Nederland, heeft besloten de pensioenen in 2025 te verhogen met 1,84%. Deze verhoging is ongeveer de helft van de prijsstijging van 3,56% die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft berekend. ABP kon deze gedeeltelijke indexatie doorvoeren dankzij een dekkingsgraad van 114,6% eind september 2024. Het fonds geeft aan dat een volledige indexatie niet mogelijk was vanwege een daling van de rente in de laatste maanden van 2024.

2. Indexatie PFZW

Het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) heeft aangekondigd dat er in 2025 geen indexatie zal plaatsvinden. Dit besluit is genomen omdat de dekkingsgraad van het fonds op de peildatum van 30 september 2024 109,8% bedroeg, net onder de vereiste 110% voor indexatie. PFZW hanteert een voorzichtig indexatiebeleid, mede met het oog op de aanstaande overgang naar het nieuwe pensioenstelsel in 2026.

3. Indexatie BpfBOUW

De Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid (BpfBOUW) heeft besloten dat de pensioenen per 1 januari 2025 met 0,75% omhoog gaan. Deze bescheiden verhoging is in lijn met het toeslagbeleid van het fonds. Ondanks een relatief hoge dekkingsgraad van boven de 125% heeft BpfBOUW gekozen voor een gematigde indexatie, mogelijk vanwege de aanstaande overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.

Deze uiteenlopende indexatiebesluiten weerspiegelen de verschillende financiële posities van de fondsen en hun voorzichtige benadering in aanloop naar de implementatie van het nieuwe pensioenstelsel in 2026 of 2027. Voor veel gepensioneerden betekent dit dat hun pensioen in 2025 niet volledig mee zal stijgen met de inflatie, wat kan leiden tot enig koopkrachtverlies.