Pensioenen voor zzp'ers: een handige gids

Als zzp'er moet je je eigen pensioen opbouwen. Er is immers geen werkgever die pensioen in loondienst (pijler 2) voor je opbouwt en dus ben jij de enige eindverantwoordelijke die ervoor zorgt dat jij geen 'zelfstandige zonder pensioen' blijft. Want een pensioengat is een serieus probleem bij veel zzp'ers. In deze gids helpen we je op weg bij het opbouwen van je pensioen als zzp'er.

In de eerste stap bereken je hoeveel pensioen je als zzp’er per maand nodig gaat hebben.

Omdat het ingewikkeld is om een precieze schatting te doen, kun je beter werken met een minimum- en maximumbedrag. Hoeveel is echt meer dan genoeg en hoeveel is maar net genoeg om later van rond te komen?

Bij deze schattingen kun je ook gebruik maken van verschillende scenario’s. Zo hebben huurders een stuk hoger pensioen nodig dan gepensioneerden met een volledig afbetaalde koopwoning.

Bekijk en bereken je pensioenopbouw als zzp’er uit AOW en uit loondienst. Dit kan heel gemakkelijk met je DigiD op https://www.mijnpensioenoverzicht.nl/.

Het reeds opgebouwde bedrag trek je van je wensbedrag af. Denk wel aan de indexering. We kunnen ervan uitgaan dat het basispensioen onder de AOW min of meer aangepast zal worden aan de inflatie, dankzij de koppeling aan het minimumloon.

Pensioen uit loondienst wordt niet altijd geïndexeerd. De inflatie kan, op de lange termijn maar momenteel zelfs over een tijdsspanne van een paar jaar, een enorm verschil hebben op de relatieve koopkracht van je latere pensioen.

Als je nog niets of te weinig pensioen op hebt gebouwd als zzp’er, heb je jaarruimte en/of reserveringsruimte. Dat is slecht nieuws, want het betekent immers dat je een pensioengat hebt. Maar, ook goed nieuws: want je kunt deze ruimte inzetten om fiscaal gunstig aanvullend pensioen op te bouwen.

Via deze rekentool van de Belastingdienst bereken je of je nog jaarruimte hebt (over dit jaar) of reserveringsruimte (jaarruimte van de afgelopen jaren).

Dankzij het lagere belastingtarief dat je na het bereiken van de AOW-leeftijd betaalt in box 1 (en het feit dat je over geld dat je in een officieel pensioenproduct stopt geen vermogensbelasting in box 3 hoeft te betalen), is het vrijwel altijd slim om hier ten minste voor een deel gebruik van te maken.

Door de nieuwe Pensioenwet uit 2023 is de jaarruimte sinds dat moment een stuk groter en kun je jaarlijks dus meer geld fiscaal vriendelijk in een pensioenproduct stoppen.

Als je zelf pensioen op wilt bouwen, is beleggen op de zeer lange termijn vrijwel altijd aantrekkelijker dan sparen. Overweeg te beleggen in ETF’s, hier heb je namelijk weinig achtergrondkennis voor nodig.

Voor lijfrenteverzekeringen geldt hetzelfde. Als je nog een lange tijd te gaan hebt totdat je de AOW-leeftijd bereikt, is het vrijwel altijd verstandiger om het geld te laten beleggen dan om het geld op een bankspaarrekening te zetten. Vooral nu de rentes relatief laag zijn. Lees ook onze vergelijking tussen pensioenbeleggen en pensioensparen.

Als je een woning koopt, beleg je in stenen. Na een lange periode heb je meestal een flinke overwaarde. Deze kun je later gebruiken om je pensioen voor een deel te bekostigen. Als je niet verkoopt, kun je altijd nog een opeethypotheek overwegen.

Gaan we voor het gemak even uit van een gelijkblijvende stijging van de huurprijzen en de inflatie (waarschijnlijk zullen woningen echter sneller in waarde stijgen), scheelt een afbetaalde woning waarschijnlijk al je volledige AOW-uitkering per maand aan kosten.

Sparen blijft een van de stabiele pijlers van elk verstandig huishoudboekje. Met spaargeld blijf je liquide en kun je ook onverwachte situaties opvangen. Als je een gezonde buffer hebt, kun je ook met een geruster hart geld opzijzetten voor je pensioen.

Als zzp’er kun je bij Raisin sparen om je pensioen op peil te houden. Met rentes tot 3,75% op jaarbasis. En omdat Raisin alleen spaarrekeningen en depositorekeningen aanbiedt in de EU, heb je altijd de zekerheid van een wettelijke depositogarantiestelsel. Binnen de EU worden bedragen tot € 100.000 per rekeninghouder per bank gegarandeerd door de desbetreffende lidstaten.

Als zzp’er heb je in principe twee mogelijkheden om je pensioengat te dichten. Je kunt ervoor zorgen dat je later minder uit gaat geven, of je kunt een hoger pensioen op gaan bouwen.

Een van de meest vruchtbare opties om je latere pensioendruk te verlagen, of om zelfs een extra bron van inkomsten te genereren, is het kopen van een eigen woning. Hieronder twee tips:

Tip 1. Koop een woning/los af

De gemakkelijkste manier om je maandlasten te laten dalen? Een huis kopen. Je hypotheek betaal je gemiddeld in een jaar of 25 tot 35 helemaal af. In het ideale geval zorg je ervoor dat je de hypotheek afgelost hebt voordat je met pensioen gaat.

Let wel, aflossen heeft nadelen op de korte termijn. Het geld dat je in stenen stopt, kun je niet meer gebruiken om andere dingen te bekostigen. Lees ook onze vergelijking van de voor- en nadelen van sparen en aflossen.

Tip 2. Overweeg later een opeethypotheek

Heb je een eigen huis? Dan kun je later de overwaarde gebruiken als onderpand om een zogeheten opeethypotheek af te sluiten. Je ontvangt een bedrag, en de rente op deze lening wordt bij je schuld opgeteld. Je woning is onderpand. Zo kun je jouw inkomen spekken en tegelijkertijd heb je geen maandelijkse lasten.

Tip 3. Regel je pensioen via een lijfrente/banksparen

Als zzp’er heb je eigenlijk ieder jaar een pensioengat. Dit klinkt als slecht nieuws, maar is ook heel voordelig. Je kunt je pensioengat namelijk gebruiken om premies in te leggen in een lijfrente- of bankspaarproduct. Deze premiebetalingen kun je vervolgens aftrekken van je inkomstenbelasting.

Bij lijfrenten/bankspaarrekeningen heb je daarnaast het voordeel, dat het vermogen niet in Box 3 valt. En dus belastingvrij is tot de uitkering. Als je aanvullende pensioen uitgekeerd wordt nadat je de AOW-leeftijd bereikt, betaal je daarnaast (veel) minder belasting in Box 1.

Het geld in een lijfrenteverzekering/bankspaarrekening staat wel vast totdat je met pensioen gaat. Je kunt zelf kiezen hoe je pensioen uitgekeerd gaat worden, maar hier zijn wel strenge regels voor. Vervroegd afkopen kan veel geld kosten.

Als je een lijfrenteverzekering neemt, valt het geld overigens niet onder het garantiestelsel van de Nederlandse banken. Bankspaarrekeningen vallen wel onder een depositogarantiestelsel.

Tip 4. Spaar/beleg zelf als zzp’er voor je pensioen

Wil je meer vrijheid over je geld? Dan kun je zelf je pensioen voor een deel bij elkaar sparen of beleggen. Je kunt flexibel bij je geld, en het bijvoorbeeld ook nog gebruiken als je in geldnood komt.

Als je zelf spaart of belegt, geniet je geen belastingvoordelen. Daarnaast betaal je ieder jaar de spaartaks zodra je boven het (vrij hoge) heffingsvrije vermogen uitkomt.

Als je een lijfrenteverzekering afsluit, wordt je geld belegd. Gemiddeld wordt je inleg zo ieder jaar een aantal procent meer waard. Als je zelf belegt of spaart, is het dus verstandig om ervoor te zorgen dat je ook zelf een rendement behaalt.

Met sparen is het behalen van rendement momenteel ingewikkeld. In Nederland zijn de rentes bijzonder laag, en de verwachting is dat dit de komende jaren zo blijft. Deze lage rente zet om dezelfde reden overigens ook de pensioenen van pensioenverzekeraars flink onder druk.