Wat is het beste vervoermiddel deze zomer?

De klimaatverandering en hoge inflatie stellen vakantiegangers voor een dilemma. Aan de ene kant willen we onze zuurverdiende vakantiedagen nog altijd het liefst in het buitenland doorbrengen, zo blijkt uit een studie van de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen (ANVR). Aan de andere kant leggen steeds meer mensen de nadruk op klimaatvriendelijk reizen. Een veelgehoord kritiekpunt: De trein duurt te lang en is te duur. Vliegen lijkt vaak het snelste en goedkoopste alternatief, maar heeft de hoogste CO2-uitstoot en ook van en naar de luchthaven reizen kost tijd en geld. Met de auto op vakantie is het meest comfortabel, maar hoe zit het met de klimaatbalans en kosten van je eigen auto?

Om dit uit te zoeken heeft spaarplatform Raisin een analyse uitgevoerd. Tien populaire vakantiebestemmingen in vijf geliefde vakantielanden (Duitsland, Frankrijk, België, Spanje en Italië) worden op drie punten vergeleken: totale reistijd, prijs en klimaatimpact. Hoe scoren de auto (Kia Niro hybride), trein en vliegtuig voor twee volwassen reizigers en een familie met twee jonge kinderen?

Gekeken wordt naar de komende zomervakantieperiode. Onderzoek van Corendon geeft aan dat ongeveer de helft van de vakantiegangers één maand of korter van tevoren, en de helft vier weken of langer van tevoren, boekt. Daarom werd gekozen voor een peildatum van één maand in de toekomst, met als vertrekdatum zaterdag 22 juli en terugreisdatum zaterdag 5 augustus. Vertrekpunt is Utrecht, de meest centrale grote stad van het land, met goede auto-, vlieg-, en treinverbindingen. Ook hebben dan alle regio’s van het land zomervakantie, wat zorgt voor een eerlijke prijsvergelijking.

Uit het onderzoek komt naar voren dat geen enkel vervoermiddel op alle punten overtuigt. De trein is vaak het langzaamst, maar heeft wel een minimale klimaatimpact, en is met kinderen goedkoper dan vliegen. Ook zijn sommige bestemmingen niet of moeizaam binnen één dag te bereiken.

Autorijden is gemiddeld slechts een fractie sneller dan met de trein reizen, maar alleen goedkoper als je met meer dan twee personen reist. Ook is de CO2-uitstoot vooral met twee passagiers hoog. Vliegen is weliswaar het snelst én het goedkoopst als je slechts met z’n tweeën bent, maar met een familie is het het duurste vervoermiddel en het heeft vrijwel altijd een (veel) hogere CO2-uitstoot per passagier.

*In alle onderstaande tabellen zijn alle kosten en overstap-, file-, pauze- en wachttijden meegenomen.

Alle steden die Raisin Nederland vergeleken heeft zijn prima te bereiken met alle drie vervoermiddelen. Als je eindbestemming een kleinere stad op het platteland is, wordt het puzzelen. Vooral met het vliegtuig ben je dan een stuk duurder uit en loopt de reistijd al snel op. Zo is het Duitse kuuroord Baden-Baden bijvoorbeeld uitstekend en goedkoop bereikbaar met de trein, kinderen reizen zelfs gratis mee, maar ook met de auto kom je goed in het Zwarte Woud. Wil je met het vliegtuig? Dan moet je uitwijken naar Stuttgart en ben je langer onderweg voor meer geld.

Wil je naar Spanje? Dan moet je je instellen op een lange reistijd. Met de trein zijn Bilbao en Lloret de Mar niet binnen één dag bereikbaar. Met de auto ben je meer dan 16 uur onderweg en betaal je al snel rond de € 100 aan tolwegen. Met het vliegtuig stoot je aan de andere kant als gezin al snel 2,5 keer meer CO2 uit dan met de auto.

Het boeken van internationale treintickets blijft een echt knelpunt. Alleen naar de Duitse bestemmingen kun je via één platform, zoals NS International of de Deutsche Bahn boeken. Zelfs bij het boeken naar Parijs vond Raisin een betere verbinding door eerst een los kaartje naar Rotterdam te kopen. Wil je met de trein naar Schotland of Italië? Dan moet je twee of zelfs drie losse kaartjes kopen. Goede tip voor reizigers: Trainline biedt momenteel het beste overzicht, maar ook hier vind je niet altijd de beste verbindingen.

Autorijders onderschatten vaak de kosten van hun vakantieritje. Zo bedragen de vaste lasten zoals afschrijving, verzekeringen en reparaties een veelvoud van de brandstofkosten. Als je naar het Verenigd Koninkrijk wil met de auto, moet je ook al snel rekenen met € 180 aan kosten voor de Kanaaltunnel. Je kunt ook met de veerboot, maar dan stoot je een extra 145 kg aan CO2 uit en vervuil je al snel nog meer dan met het vliegtuig. Een ander nadeel van de auto kunnen parkeerkosten ter plaatse zijn.

Vliegen is natuurlijk enorm snel, maar het is makkelijk om te onderschatten hoeveel extra tijd je kwijt bent met wachten. Ook moet je natuurlijk eerst naar Schiphol of een andere luchthaven reizen, je bagage ophalen en in veel gevallen ben je nog minstens een uur onderweg met het verderreizen naar je eindbestemming. Soms kun je goedkoper vliegen met een overstap, maar dan ben je vaak langer onderweg dan met de auto of trein en stoot je nog eens veel meer CO2 uit. Nog een groot nadeel van vliegen: zelfs zonder incheckbagage is het doorgaans de duurste reisvorm.

Eelco Habets, algemeen directeur van spaarplatform Raisin Nederland, geeft het volgende commentaar op het onderzoek:

“De inflatie levert huishoudens geldzorgen op en ook vakantie is duurder geworden. Uit recent onderzoek van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC) blijkt dat vooral gezinnen op zoek zijn naar besparingen en toch graag blijven vliegen. Ondertussen hechten steeds meer vakantiegangers ook waarde aan klimaatvriendelijk reizen. Maar we willen ook niet onnodig lang onderweg zijn tijdens onze vakantie. Dit zorgt voor een spagaat.”

“Ons onderzoek laat zien dat vliegvakanties met de familie het zwaarst drukken op de portemonnee. Verschillende bestemmingen die dichter bij Nederland liggen zijn prima met de auto of trein te doen. Zo zijn Duitsland en Frankrijk vrijwel even snel en voor dezelfde prijs met de trein bereikbaar. Vervelend bij de trein: het puzzelen om een goed ticket te boeken.”

“Voor een gezin is de auto een goed alternatief voor verre bestemmingen, met wat langere reistijden maar meer flexibiliteit en een veel lagere CO2-uitstoot dan met het vliegtuig. Bestemmingen aan de Middellandse Zee zijn eigenlijk alleen met het vliegtuig in één dag ontspannen te bereiken. Maar met de huidige temperaturen kunnen we misschien het beachgevoel ook al vinden in België of aan onze eigen Noordzeestranden.”

Algemeen

Alle gegevens voor dit onderzoek werden verzameld op 24 juni 2022. Voor het berekenen van de kosten, reistijden en CO2-uitstoot werden alle stappen in een reis meegenomen, ook de busrit naar Utrecht Centraal, wachttijden, overstaptijden, en bv. treinen van en naar luchthavens. De totalen voor reizen met vertrekdatum zaterdag 22 juli en terugkeerdatum zaterdag 5 augustus werden genomen en het gemiddelde gebruikt om tot het totaal voor een enkele reis te komen. Voor de berekeningen per 100 km werd de afstand hemelsbreed vanaf Utrecht naar de eindbestemming genomen.

Ter illustratie: als een heenvlucht één uur duurt en een terugvlucht met overstap vijf uur, werd een gewogen reistijd van drie uur genomen. Vertrekpunt voor alle reizen is Utrecht Domplein. Aankomstpunten zijn centrale locaties op de plaats van bestemming, zoals het Guggenheim Museum in Bilbao of het Parvis Notre Dame te Parijs.

Auto

Reistijden zijn verzameld met behulp van de Google Maps-voorspellingen voor de desbetreffende dagen. Fileverwachtingen werden hierin meegenomen. CO2-uitstoot (110 gram per kilometer) en verbruik (4,85 L per 100 km) bepaald aan de hand van van een van de meestverkochte Nederlandse auto’s, de Kia Niro 1.6 GDi Hybrid. Bron gemiddelde kilometerprijs vaste lasten (22,9 cent per kilometer) NIBUD. Bron actuele brandstofprijzen per land ANWB (prijs in berekening gewogen naar aandeel rijkilometer per land). CO2-uitstoot Kanaaltunnel meegenomen in berekeningen, bron LeShuttle. Tolkosten berekend met behulp van TollGuru; vignetteprijs Zwitserland bron Zwitserse Confederatie. Bij het berekenen van de rijtijd werd een pauze van één kwartier per 2 uur pure rijtijd meegenomen (waarbij de Kanaaltunnel-shuttle als één pauze gerekend werd).

Trein

Reisgegevens (prijzen, tijden) werden verzameld met behulp van de websites van NS, NS International, SNCF, Deutsche Bahn, Trenitalia, Renfe. Bron samengestelde reizen van verschillende aanbieders Trainline. Alleen verbindingen ná zeven uur ‘s ochtends werden meegenomen; gemiddelde aangenomen vertraging van 6% van de reistijd. Bij het kiezen van het beste alternatief werden besparingen van € 25 per uur meer reistijd overwogen. Bij afwijkende prijzen en/of verschillen tussen de aanbieders, werd het goedkoopste aanbod en/of de snelste verbinding genomen. Bronnen CO2-uitstoot verschillende landen: Eurostar, Office of Rail and Road UK, DB, SNCB, SNCF, Renfe, Thalys, Milieucentraal, LeShuttle (gewogen CO2-uitstoot naar kilometers afgelegd in de desbetreffende landen en soort trein, zoals dieseltrein in Schotland vanaf Edinburgh).

Vliegtuig

Reisgegevens (prijzen, tijden) werden verzameld met behulp van Skyscanner en Google Flights. Alle vluchten vanaf Schiphol. Alleen vluchten ná acht uur ‘s ochtends werden meegenomen. Bij het kiezen van het beste alternatief (nabijgelegen luchthavens, aanbieders) werden besparingen van € 25 per uur meer reistijd overwogen. Bij afwijkende prijzen en/of verschillen tussen de aanbieders, werd het goedkoopste aanbod en/of de snelste verbinding genomen. CO2-uitstoot specifieke vluchten op basis van Google Flights. Bronnen treinverbindingen vanaf Utrecht/naar eindbestemming, zie hierboven ‘Trein’. Bron gemiddelde vertraging Europese vluchten (23 minuten) gebaseerd op gegevens kwartaal drie 2022, Eurocontrol.