Sparen voor de studie van je kind

De studiekosten in Nederland zijn flink gestegen sinds de relatief onbezorgde tijden waarin een studieduur van tien jaar nog heel gewoon was. Hoge studiekosten kunnen leiden tot schulden die later in het leven weer nadelig kunnen zijn, aangezien een bank, bijvoorbeeld, kijkt naar studieschuld bij het berekenen van een hypotheek.

Sinds september 2023 ontvangen studenten gelukkig weer een basisbeurs, nadat deze een aantal jaar was afgeschaft. Studenten die nét in die periode studeerden en geen studiefinanciering ontvingen, eindigen waarschijnlijk met een aanzienlijk hogere studieschuld.

Hoe fijn het ook is voor studenten dat de basisbeurs weer geïntroduceerd werd, het bedrag is zeker niet genoeg om alle studiekosten en levenskosten te dekken. Een bijdrage van ouders kan dan ook goed van pas komen.

Maar hoeveel moet je nu sparen als je de studie van je kind (gedeeltelijk) wil bekostigen? Studiekosten bestaan niet alleen maar uit collegegeld en boeken. Studenten krijgen ook te maken met andere kosten, zeker als ze op kamers gaan tijdens hun studietijd.

• Woonkosten zijn natuurlijk voor uitwonende studenten een flinke kostenpost. Vooral in populaire studentensteden lopen de prijzen voor kamerhuur flink op. In Amsterdam bedroeg de gemiddelde kamerhuur in 2023 € 947 per maand, terwijl het landelijk gemiddelde op € 551 lag (bron: Kamernet.nl). Studenten komen daarnaast meestal niet in aanmerking voor huurtoeslag, omdat een studentenkamer niet als eigen woning aangemerkt wordt.
• Directe studiekosten zijn collegegeld, studieboeken, extra kosten voor excursies, materiaal enzovoort. Verreweg de meeste studenten betalen het wettelijk collegegeld, dat voor het schooljaar 2024-2024 € 2530 bedraagt. Particuliere opleidingen zijn een stuk duurder. Hier kun je al snel op bedragen van € 10.000 per jaar of meer uitkomen. Ook voor een tweede studie na het afronden van een eerste studie geldt een veel hoger tarief.
• Onder levensonderhoud vallen uitgaven zoals boodschappen, kleding en een telefoon, maar ook extra kosten die het leven van een student leuk maken, zoals uitgaan en vakantie. Hoeveel je studerend kind hieraan uitgeeft, hangt natuurlijk af van haar of zijn levensstijl, maar reken op minstens € 400 tot € 500 per maand.
• Aan zorgkosten en verzekeringen kunnen studenten ook een flink bedrag per maand uitgeven. Studenten kunnen vaak wel in aanmerking komen voor zorgtoeslag, omdat ze een laag inkomen en laag eigen vermogen hebben.
  

Onderstaande tabel laat een schatting zien van de uitgaven die studenten (uitwonend of inwonend) maandelijks hebben. Daarvan gaan we uit van het collegegeld van 2024 en een schatting voor overige studiekosten (voor bijv. studieboeken), een gemiddelde huurprijs van € 551 per maand (gemiddelde van 2023) en de maximale zorgtoeslag van € 120 per maand.

Of sparen de moeite waard is, hangt natuurlijk van je persoonlijke situatie af. Toch is sparen voor de lange termijn, zoals met een depositorekening, bij uitstek geschikt als je geld voor je kind opzij wilt zetten. Waarom?

Een depositorekening is een spaarrekening met een vaste looptijd. Je kunt tussentijds niet of alleen onder bepaalde voorwaarden bij het geld. Vanwege de vaste looptijd en het feit dat je het geld niet tussentijds op kunt nemen, geven banken een hogere rente.

Dit is een slechte keus als je veel bij wilt schrijven en af wilt boeken, maar uitstekend als je een bepaald lange termijn spaardoel − zoals de studie van je (klein)kind − wil bereiken. Je weet van tevoren wanneer je kind ongeveer klaar zal zijn met de middelbare school, en bent niet van plan om het geld voor iets anders te gaan gebruiken.

Stel dat je een spaarrekening of termijndeposito wil openen zodat je kind kan studeren en je legt € 10.000 of € 30.000 in. Hoeveel verschil maken diverse rentes dan eigenlijk bij een looptijd van 5, 10 of zelfs 15 jaar?

Na vijf jaar sparen op een depositorekening met een hogere rente, heb je meer collegegeld, huur en vakantie bij elkaar gespaard voor de studie van je kind, dan na tien jaar sparen op een rekening met een lagere rente.

Bij een wat hogere inleg van € 30.000 loopt het verschil na vijftien jaar op tot twee rijbewijzen of een jaar huur van een studentenkamer. En dat alles zonder het risico van beleggen.

Begin vroeg met sparen voor de studie van je kind of kleinkind. Grote bedragen worden een stuk gemakkelijker te bereiken als je iedere maand een bedrag opzij zet. Hieronder hebben we op een rijtje gezet hoeveel je iedere maand opzij moet zetten om een bepaald bedrag bij elkaar te sparen.

Hierbij rekenen we de rente die je over je spaargeld ontvangt, niet mee. Het bedrag dat je maandelijks in moet leggen, is dus eigenlijk lager - of je bereikt gewoonweg je spaardoel sneller.

Rekenvoorbeeld: inleg om een bepaald bedrag bij elkaar te sparen

Wil je berekenen hoeveel geld je in moet leggen, rekening houdend met een bepaalde jaarlijkse rente en een doelbedrag? Dat doe je met de netto contante waarde.

Jack & Ans willen € 20.000 sparen voor hun kind Tom, dat over 10 jaar gaat studeren. Ze willen het geld op een depositorekening van 10 jaar zetten, waar ze 3,25% rente per jaar ontvangen.

Ze vullen de formule in voor het berekenen van de netto contante waarde: € 20.000 / ((1 +0,0325) ^ 10 jaar) = € 14.525. Als ze dit bedrag op de depositorekening zetten, hebben ze dus over 10 jaar € 20.000 bij elkaar gespaard met een rente van 3,25% per jaar.

Sparen voor de studie van je kind is eigenlijk nooit belastingvrij. Hoeveel en welke belasting je betaalt, is afhankelijk van of het spaargeld voor de studie van je kind op een rekening op jouw naam staat of op naam van het kind.

Spaarrekening op naam van de ouder(s)

Als je spaart op een spaarrekening die op jouw naam staat, wordt het geld op deze spaarrekening opgeteld bij je vermogen in box 3. Komt je totale vermogen (spaargeld en beleggingen) in 2024 boven de heffingsvrije grens van € 57.000 voor alleenstaanden of € 114.000 voor fiscale partners uit? Dan betaal je vermogenrendementheffing.

Zodra je het spaargeld dat op een rekening op jouw naam staat aan je kind wil geven om een studie te bekostigen, ziet de Belastingdienst dit als schenking. In 2024 hoef je geen schenkbelasting te betalen over een schenking tot € 6633 die ouder(s) aan een kind doen. Is de schenking hoger dan dat? Dan ga je dus wel schenkbelasting betalen. Om deze schenkbelasting niet te hoeven betalen, kun je bijvoorbeeld ook al drie of vier jaar voor de studie van het kind start, jaarlijks het maximale belastingvrije schenkbedrag overmaken naar je kind.

Spaarrekening op naam van het kind

Je kunt ook een rekening openen voor de studie van je kind of kleinkind. Tot het 18e levensjaar wordt het geld op deze rekening alsnog bij je eigen vermogen opgeteld, waardoor je ook vermogensrendementheffing betaalt boven de heffingsvrije grens.

Zodra het kind 18 is, wordt het geld op deze rekening bij het vermogen van het kind opgeteld. Als het geld nog niet direct voor een studie ingezet wordt en dit grote bedragen zijn, kan dit van invloed zijn op eventuele zorgtoeslag of huurtoeslag die een kind ontvangt.

Als de rekening op naam van het kind staat, ziet de Belastingdienst het niet als schenking. Je hoeft dus geen schenkbelasting te betalen als je spaart voor de studie van je kind op een spaarrekening die op naam van je kind staat.

Eenmalige belastingvrije schenking voor studie van je kind

Ouders mogen ook eenmalig een verhoogde belastingvrije schenking doen voor een dure studie van hun kind. In 2024 is dat bedrag € 66.268. Deze schenking kan niet zomaar voor elke studie ingezet worden, in ieder geval niet voor de reguliere studies op MBO's, HBO's en universiteiten waarbij wettelijk collegegeld betaald wordt. De studie moet namelijk minimaal € 20.000 per jaar kosten (exclusief levensonderhoud) om van deze vrijstelling gebruik te maken en dat zijn vaak studies aan privé-universiteiten of andere particuliere opleidingsinstellingen. Het kind moet tussen de 18 en 40 jaar zijn en heeft nog niet eerder een verhoogde vrijstelling gebruikt voor een schenking van de ouders.

Een notaris moet de schenking vastleggen in een akte en aangeven voor welke studie de schenking is bedoeld, hoe hoog de verwachte kosten zijn en dat de schenking vervalt als het kind het bedrag niet binnen 3 jaar heeft ingezet voor de opleiding.